Resesyon Ne Demektir?
Resesyon, bir ekonominin büyüme hızında belirgin ve kalıcı bir gerileme yaşaması anlamına gelir. Teknik olarak gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) verilerinin art arda iki çeyrek boyunca negatif gelmesiyle birlikte ekonomi “resesyona girdi” kabul edilir. Bu süreçte üretim azalır, işletmeler büyümeyi durdurur, tüketici güveni düşer ve genel ekonomik faaliyetlerde keskin bir yavaşlama görülür.
Nedenleri Nelerdir?
- Resesyonun tek bir nedeni yoktur; farklı ekonomik dinamiklerin birleşimi bu süreci tetikleyebilir. Başlıca nedenler şöyle sıralanabilir:
- Talep Şoku: Tüketicilerin harcamalarını azaltması, ekonominin iç talep yönlü küçülmesine yol açar.
- Yatırım Durgunluğu: Belirsizlik veya yüksek faiz oranları gibi nedenlerle özel sektör yatırımları düşer.
- Finansal Krizler: Bankacılık sistemindeki krizler kredi musluklarının kapanmasına ve ekonomik daralmaya neden olabilir.
- Küresel Etkiler: Pandemi, savaş, enerji krizi gibi dışsal gelişmeler, ithalat ve ihracat üzerinden iç ekonomiyi etkileyebilir.
- Merkez Bankası Politikaları: Enflasyonu düşürmek için yapılan ani faiz artışları da büyümeyi baskılayabilir.
Belirtileri ve Etkileri
Resesyonun en somut belirtileri arasında işsizlik oranındaki artış, üretimdeki azalma, yatırım hacmindeki daralma ve tüketici güven endeksindeki düşüş yer alır. Hane halkları tasarrufa yönelir, harcamalar kısılır ve piyasa morali zayıflar. Reel sektörde küçülmeler yaşanırken, borsalarda da genellikle satış baskısı artar.
- İşsizliğin artması: Şirketler maliyetleri kısmak için personel azaltır.
- Gelirlerde düşüş: Tüketici harcamaları azalır, satışlar düşer.
- Devlet gelirlerinde gerileme: Vergi tahsilatında düşüş yaşanır, kamu harcamaları kısıtlanabilir.
- Yatırımlar ertelenir: Belirsizlik ortamında şirketler büyüme planlarını askıya alır.
Nasıl Aşılır?
Resesyondan çıkış, doğru zamanda alınan para ve maliye politikalarıyla mümkündür. Merkez bankaları faizleri düşürerek piyasaya likidite sağlar, hükümetler kamu harcamalarını artırarak ekonomik canlanmayı destekler. Özellikle altyapı yatırımları ve teşvik programları bu dönemde önemli rol oynar. Tüketici güveninin yeniden kazanılması da sürecin hızlanmasında belirleyicidir.
