İngiltere’de tüketiciler, market raflarındaki ürünlerin “sessizce küçülüp” pahalanmasından şikâyetçi. Ülkenin önde gelen tüketici kuruluşu Which?, yaptığı araştırmada diş macunundan çikolataya, yulaftan kahveye kadar pek çok üründe gramaj düşerken fiyatların arttığını ortaya koydu. Raporda, popüler bir diş macunu markasının 100 mililitreden 75 mililitreye düştüğü, ancak fiyatının 1,30 sterlinden 2 sterline yükseldiği belirtildi. Bu değişim, 100 ml başına fiyatın yüzde 105 artması anlamına geliyor. Tüketici derneği yetkilileri, bu tür uygulamaların tüketiciyi fark ettirmeden zarara uğrattığını belirterek, “Shrinkflation” (küçülterek zam) olarak bilinen bu yöntemin son dönemde hız kazandığına dikkat çekti.
Yulaf ve çikolata ürünlerinde rekor fark
Araştırmada en dikkat çekici örneklerden biri İskoç yulafı oldu. Ürünün paket boyutu yarıya inerken, fiyat 1,25 sterlinden 2,10 sterline yükseldi. Benzer şekilde, KitKat, Quality Street ve Cadbury gibi ünlü markaların çikolata ürünlerinde de gramaj azaltımı yapıldığı belirlendi. Uzmanlara göre, Gana ve Fildişi Sahili’nde yaşanan olumsuz hava koşulları, kakao üretimini sert biçimde düşürürken, bu durum tüm dünyada çikolata maliyetlerini yukarı çekti. Which? yetkilisi Reena Sewraz, market zincirlerine şeffaflık çağrısında bulundu: “Ambalaj küçülürken tüketiciler neye ne kadar ödediğini kolayca görebilmeli. Birim fiyat etiketleri net biçimde gösterilmeli, aksi halde bu durum gizli bir zam anlamına geliyor.”
“Shrinkflation” küresel bir trend haline geldi
Uzmanlar, üreticilerin artan hammadde ve enerji maliyetleri karşısında tüketici tepkisini çekmemek için bu yönteme başvurduğunu belirtiyor. Benzer uygulamalar Türkiye dahil birçok ülkede de görülüyor; özellikle çikolata, kahve, süt ürünleri ve temizlik malzemeleri en çok etkilenen kategoriler arasında yer alıyor.
