Konut piyasasında yüksek fiyatlar ve finansmana erişim zorlukları, Türkiye'de uzun süredir çözüm bekleyen sorunların başında geliyor. AK Parti’nin Kızılcahamam kampında gündeme gelen 40-50 yıl vadeli konut kredisi önerisi, dar gelirli vatandaşlar için umut ışığı oldu. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in dile getirdiği model, sektörde yeni bir dönem başlatabilir. Ekonomistler ve gayrimenkul uzmanları, bu sistemin yalnızca uzun vade ile değil, aynı zamanda kamu destekli finansman kurumları, vergi teşvikleri ve güçlü ikincil piyasalarla sürdürülebilir olabileceğini vurguluyor.
“Kira Öder Gibi” Ev Sahibi Olmak Mümkün mü?
Uzun vadeli konut kredisi modeli; ABD’deki Fannie Mae ve Freddie Mac örnekleriyle benzer şekilde, devlet destekli bir “Kamu Konut Finansmanı Kurumu” üzerinden hayata geçirilebilir. Bu kurum, bankaların riskini azaltırken, vatandaşın da daha düşük taksitlerle uzun vadeye yayılmış bir kredi yüküyle ev sahibi olmasını sağlayabilir. Özellikle sabit gelirli ve genç nüfus için tasarlanan bu modelde devlet, faiz desteğiyle süreci sübvanse edebilir. Böylece, bankaların ticari kararlılığını korurken konut sahibi olmak isteyen dar gelirli vatandaş da sistem dışına itilmeden finansmana erişebilir.
Alternatif Modeller de Masada
Sistemin bir diğer ayağını “paylaşımlı mülkiyet” oluşturuyor. Bu modele göre vatandaş, evin bir kısmının mülkiyetini alırken kalan pay kamu veya bir finans kurumu tarafından taşınıyor. Zaman içinde ödemelerle mülkiyet tamamen bireye geçiyor. Avrupa’da sıkça uygulanan bu sistem, Türkiye için de uygulanabilir bir çözüm olarak görülüyor. Ayrıca, devletin ortak olduğu ve peşinat yükünü ortadan kaldıran "kira öder gibi ev sahibi olma" projeleri de konuşuluyor. Bu tip sosyal konut projeleri, konut arzını genişletmenin yanı sıra toplumsal barınma sorunlarına da doğrudan çözüm üretebilir.
Uluslararası Fonlarla Güçlenen Finansman
Türkiye’nin uzun vadeli konut kredisi sisteminde dış kaynaklı fonlara erişimi de büyük önem taşıyor. Dünya Bankası, Avrupa Yatırım Bankası ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası gibi uluslararası kuruluşların sağladığı uzun vadeli sosyal konut fonları, faiz baskısını hafifletebilir ve iç piyasanın üzerindeki yükü dengeleyebilir. 40-50 yıl vadeli konut kredileri bugün için radikal bir öneri gibi görünse de, uluslararası uygulamalarda başarıyla kullanılan bir model. Ancak bu sistemin Türkiye’de işler hale gelebilmesi için öncelikle KİT niteliğinde bir kamu finansman kurumu kurulması, ikincil piyasa altyapısının güçlendirilmesi ve yasal çerçevenin buna uygun şekilde düzenlenmesi gerekiyor.
