İstanbul’daki bazı kafe ve restoranlar, müşterilerin masada geçirdiği süreyi ücretlendirmeye başladı. Yeni uygulamaya göre, ilk siparişten sonra ek sipariş vermeyen müşterilerden her yarım saat için 50 TL “masa kullanım ücreti” talep ediliyor. Tüketici dernekleri, uygulamanın “hukuka açıkça aykırı” olduğunu belirterek vatandaşlara bu bedeli ödememeleri çağrısında bulundu.
Kafelerde ‘taksimetre dönemi’
Sektörde “taksimetre sistemi” olarak adlandırılan uygulama, birçok işletmede pilot olarak devreye alındı. Bazı kafe ve restoranlar, menülerine “masa kullanım ücreti” notunu eklerken, bazıları bu bedeli yalnızca hesap fişine yansıtarak müşteriye sonradan bildiriyor. Bu durum, özellikle uzun süre sohbet eden veya bilgisayarıyla çalışan müşteriler arasında tepkiye neden oldu. Sosyal medyada da geniş yankı bulan uygulama, “kafenin kamusal niteliğini yok sayıyor”, “müşteri artık misafir değil, kiracı muamelesi görüyor” yorumlarıyla eleştiriliyor.
TÜKODER: “Hukuken geçersiz, tüketici ödemek zorunda değil”
Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER) Genel Başkanı Aziz Koçal, uygulamanın 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a aykırı olduğunu belirterek sert çıktı. Koçal, işletmelerin yalnızca bir hizmet karşılığı ücret talep edebileceğini vurguladı: “Bir kafe, müşteri sipariş vermediği halde sadece oturduğu süre için ücret istiyorsa, bu haksız ticari uygulama kapsamına girer. Üstelik, ücretin önceden açıkça belirtilmemesi de mevzuata aykırıdır.” Koçal ayrıca, kafelerin tüketicilerin sosyalleştiği ve nefes aldığı alanlar olduğunu hatırlatarak, “her masa ticari bir meta olarak görülemez” dedi.
Tüketicilere çağrı: “Bu bedeli ödemeyin”
TÜKODER, bu durumla karşılaşan vatandaşlara ücreti ödememeleri ve Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurmaları çağrısında bulundu. Koçal, Ticaret Bakanlığı ile yerel yönetimlerin konuyu acilen denetim altına alması gerektiğini vurguladı. Uzmanlara göre, uygulama yaygınlaşırsa restoran ve kafe sektöründe “mekân süresi bazlı fiyatlandırma” gibi yeni tartışmalar gündeme gelebilir.
Sektör temsilcileri ne diyor?
Kafe işletmecileri ise yüksek kira ve personel maliyetlerini gerekçe gösteriyor. Bazı işletme sahipleri, “masaları uzun süre meşgul eden müşteriler yüzünden sirkülasyonun azaldığını” savunarak, uygulamayı “işletme verimliliği” açısından savunuyor. Ancak hukukçular bu gerekçenin “tüketici hakkını ortadan kaldırmadığı” görüşünde birleşiyor.
Yeni bir tartışma alanı doğdu
“Masa kullanım ücreti” uygulaması, hizmet sektöründe etik sınırlar ile tüketici hakları arasındaki dengeyi yeniden tartışmaya açtı. TÜKODER’in açıklamaları sonrası, Ticaret Bakanlığı’nın denetim mekanizmasını devreye alması bekleniyor. Uzmanlar, tüketicilerin hesap fişlerini kontrol etmelerini, ek ücretle karşılaşmaları durumunda yasal yollara başvurmaktan çekinmemelerini öneriyor.
