Türkiye’de yükselen perakende fiyatları artık yalnızca yerli tüketiciyi değil, alışverişin önemli aktörlerinden olan yabancı turistleri de etkilemeye başladı. Bir dönem “alışveriş cenneti” olarak görülen Türkiye’de mağaza vitrinlerini süsleyen “indirimin indirimi” kampanyaları bile tüketimi canlandıramıyor. İndirimli fiyatlar artık turist için pahalı, yerli tüketici içinse fırsat oldu. Ancak toplam satışlar reel anlamda düşmeye devam ediyor.
Turist Alışverişi Sert Düştü
Son yıllarda yaşanan döviz kuru dalgalanmalarıyla yabancı turist için cazip hale gelen Türkiye pazarı, artık yüksek perakende fiyatları nedeniyle cazibesini yitiriyor. Mağazalardaki etiket fiyatları, birçok Avrupa ülkesinden bile daha pahalı hale gelirken, turistin alışveriş iştahı ciddi şekilde azaldı. Bu durum, turiste dayalı satışlarda önemli daralmaya neden olurken, markalı perakende sektörü çareyi yerli tüketiciye yönelmekte buldu. Ancak tüm kampanya ve fiyat avantajlarına rağmen reel satışlarda istenen toparlanma sağlanamadı.
Kampanyalı Satışlar Ciroyu Ayakta Tutuyor
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) tarafından açıklanan Haziran 2025 anketine göre, gıda dışı markalı perakende sektöründe üyelerin yüzde 53’ü yılın ilk yarısında cirosunun yüzde 40 ve fazlasını indirimli satışlardan elde etti. BMD Başkanı Sinan Öncel, nakit akışını sürdürebilmek adına firmaların kârlılığı ikinci planda tutarak kampanyalara ağırlık verdiğini, buna rağmen adet bazlı satışlarda reel düşüşün sürdüğünü belirtti.
Giyim ve Ayakkabıda Büyük Kayıp
Merkez Bankası verileri de bu tabloyu doğrular nitelikte. Giyim ve ayakkabı sektöründe işlem adedi, geçtiğimiz yıla göre geriledi. Enflasyonla şişen cirolar ise reel artışa dönüşemedi. Bu tablo, hazır giyim ve ayakkabıda üretim ve istihdamı da etkiledi. Son 2,5 yılda hazır giyimde yüzde 25, ayakkabıda yüzde 30’un üzerinde istihdam kaybı yaşandı.
Fiyatlar İnternete Taşınıyor
Bu gelişmelerin ardından, Ticaret Bakanlığı fiyat şeffaflığını artırmak adına yeni adımlar atıyor. Lokanta, restoran ve kafe gibi hizmet yerlerinde menü fiyatlarının sadece masa üzerinde değil, internet ortamında da yayımlanması hedefleniyor.
Yeni düzenlemeyle:
- Menü fiyatları dijital ortamda yayınlanacak.
- Masalarda karekodla fiyatlara ulaşılabilecek.
- Ambalajlı ürünlerde dara (ambalaj ağırlığı) düşülerek net ödeme yapılacak.
Amaç; tüketicinin hem bilinçli tercih yapmasını sağlamak hem de işletmeler arası fiyat karşılaştırmasını kolaylaştırmak.
Perakendede Soğuma Sürüyor
İşletmeler satış kaybını önlemek için kampanya, verimlilik ve dijitalleşme gibi birçok aracı devreye alırken, sektör temsilcileri destek çağrısını sürdürüyor. Özellikle kira, enerji ve hammadde maliyetlerinin azaltılmasına yönelik yapısal adımların şart olduğunu belirten BMD, aksi takdirde perakende sektöründe “kan kaybının büyüyeceği” uyarısında bulunuyor.
