Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) son dönemde e-ticaret platformları üzerinden yapılan satışlarda yoğunlaşan vergi incelemeleri, dijital ticarette kayıt dışılığın boyutlarını gözler önüne serdi. Yapılan kapsamlı analizlere göre, 2021-2024 yılları arasında toplam 17 bin 104 mükellefin, e-ticaret gelirlerinde tam 44,5 milyar liralık hasılatı vergi dışı bıraktığı tespit edildi. Bu ciddi uyumsuzluk, sektörün hızla büyüyen hacmiyle birlikte vergi denetimlerinin de daha önemli hale geldiğini ortaya koyuyor. 2021-2022 yıllarını kapsayan analizde, 13 bin 494 mükellefin yaklaşık 18 milyar liralık geliri beyan etmediği belirlendi. Takip eden 2023-2024 döneminde ise 3 bin 610 mükellefin 26,5 milyar liralık gelirini kayıt dışı bıraktığı görüldü. Bu rakamlar, e-ticaret alanındaki vergi kayıplarının büyüklüğünü net bir şekilde gösteriyor.
Analizler sırasında, hiç mükellefiyet kaydı olmadan ticari faaliyet yürüttüğü belirlenen kişiler de ortaya çıktı. Örneğin, 2021 yılında e-ticaret platformlarında 895 bin 562 işlem yapan bir kişinin 135 milyon lira satış hasılatı elde ettiği, ancak gelir beyanında 122 milyon liralık fark olduğu ve vergi ödemediği tespit edildi. Bu örnek, dijital platformlarda kayıt dışılığın ciddi boyutlara ulaştığını simgeliyor. GİB, tespit edilen mükellefleri izaha davet ederek gönüllü uyum çağrısı yaptı. Bu süreçte 3 bin 147 riskli mükellef, toplam 2 milyar lira gelir beyan ederek vergi uyumunu sağladı. Ayrıca mükellef olmayan 190 kişi için de izaha davet süreci işletildi; 276 beyanname alınarak 83 milyon lira matrah bildirildi. İzaha davet süreci, beyanlarda düzeltme yapanlara ceza indirimi sağlarken, uyum sağlamayanlar hakkında ise vergi incelemesi ve cezai yaptırımlar uygulanacak.
2025 yılının başında e-ticaret sektöründeki ödeme işlemlerine getirilen yüzde 1’lik stopaj uygulaması, kayıt dışı gelirin önlenmesi ve vergi tabanının genişletilmesi adına kritik bir adım olarak değerlendiriliyor. Bakan Mehmet Şimşek, dijitalleşmenin vergi denetimlerini güçlendirdiğini belirterek, “Dijital platformlar üzerinden gelir elde eden herkes vergisini ödemek zorunda. Vergi cezası riski bulunan tüm mükellefleri gönüllü uyuma davet ediyoruz. Kayıt dışılığa izin vermeyeceğiz” dedi.
