Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, 8 Ağustos 2025’te Washington’da ABD Başkanı Donald Trump’ın ev sahipliğinde bir barış deklarasyonu imzaladı. Ancak taraflar, Ermenistan Anayasası’nda yer alan Azerbaycan’a yönelik toprak iddialarının henüz kaldırılmaması sebebiyle kapsamlı barış anlaşmasını imzalamaktan kaçındı. Aliyev, anayasa değişikliğinin tamamlanması halinde anlaşmanın herhangi bir zamanda imzalanabileceğini belirtti.
Washington Zirvesinde Tarihi Deklarasyon
ABD Başkanı Donald Trump, iki liderle Beyaz Saray’da gerçekleşen toplantı sonrası “savaşı sonsuza dek bitirdiklerini” duyurdu. Trump, tarafların egemenliklerine saygı göstereceğini ve çıkabilecek sorunlarda kendisine danışılacağını vurguladı. Zengezur Koridoru konusunda da ABD’nin Ermenistan ile 99 yıllık bir anlaşma imzaladığı ve bu koridorun “Uluslararası Barış ve Refah için Trump Rotası” adıyla işletileceği açıklandı. Trump, koridorun kalkınması için Amerikan şirketlerinin önemli yatırımlar yapacağını duyurdu. Aliyev, barış sürecinin ABD yönetimi ve Trump’ın kişisel çabaları sayesinde mümkün olduğunu belirtirken, Paşinyan da Trump’a teşekkür etti ve barış için atılan adımların egemenliklerine zarar vermeden gerçekleşeceğine inandıklarını söyledi.
Barış Anlaşması Neden İmzalanmadı?
Aliyev, Ermenistan Anayasası’nın Azerbaycan’a yönelik toprak iddialarının barış anlaşmasının imzalanmasını engellediğini açıkladı. Anayasa değişikliği tamamlandığında taraflar anlaşmayı hemen imzalayabilecek. Deklarasyonda, tarafların dışişleri bakanlarının metni parafladığı, anlaşmanın imzalanması için gerekli adımların devam ettiği ifade edildi. Ayrıca, 1990’lardan beri barış sürecinde önemli rol oynayan Minsk Grubu’nun sona erdirilmesi ve AGİT’e çağrı yapılarak sürecin tamamen sonlandırılması da deklarasyonda yer aldı. Türkiye, Dağlık Karabağ savaşı sonrası Ermenistan ile sınırlarını kapatmış ve sınırların açılması için Erivan’ın Bakü ile kalıcı barış sağlamasını şart koşmuştu. Barış anlaşmasının imzalanmasıyla, yaklaşık 30 yıl sonra iki ülke sınırlarının açılması bekleniyor. Bu durum Türkiye için yeni ticaret yolları ve pazar fırsatları anlamına geliyor. Washington zirvesinde vurgulanan Zengezur Koridoru ise Azerbaycan’ı Nahçıvan üzerinden Türkiye’ye bağlayacak ve ulaşımı önemli ölçüde kısaltacak. Şu anda Türkiye-Azerbaycan karayolu bağlantısı İran veya Gürcistan üzerinden sağlanıyor. Koridorun açılması, Türkiye’nin Hazar ve Orta Asya ülkelerine erişimini kolaylaştıracak. Boru hatları ve demiryolu altyapısı açısından da stratejik öneme sahip olacak bu koridor, bölge enerji ve ticaret politikalarında yeni dengeler yaratabilir.
Kafkasya’nın Jeopolitik Önemi Artıyor
Rusya’nın Ukrayna savaşındaki rolünün azalması ve bölgedeki güç dengelerinin değişmesi, Avrupa Birliği’nin Kafkasya ve Orta Asya’daki faaliyetlerini artırmasına yol açtı. AB, Rus gazı bağımlılığını azaltmak için Azerbaycan ve Türkmenistan’dan daha fazla gaz temin etmeye çalışıyor. Böylece, bölge hem ekonomik hem de stratejik açıdan Batı için önem kazanıyor. Trump yönetimi, göreve geldiği günden bu yana çeşitli uluslararası çatışmalarda arabuluculuk rolü üstlendi. Kafkaslar’da imzalanan deklarasyon, Trump’ın kişisel diplomasisinin en önemli başarılarından biri olarak gösteriliyor. Başkan Trump, barış anlaşmasının ardından hem kendisini hem de sürece destek veren liderleri Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterme planları olduğunu açıkladı.
