Elektrikli araçların hızlı yaygınlaşması, otomotiv sektörü için hem büyük fırsatlar hem de önemli zorluklar getiriyor. İstanbul Ticaret Odası (İTO) Elektrikli Araçlar Komite Başkanı ve Motor Aşin CEO’su Saim Aşçı’nın açıklamalarına göre, 2030 yılına kadar yalnızca Avrupa’da yaklaşık 12 milyon elektrikli araç bataryası kullanım ömrünü tamamlayacak. Küresel rakam ise 50 ila 60 milyon arasında. Bu durum, otomotiv sanayii için yaklaşık 100 milyar dolarlık yeni bir “batarya ekonomisi” kapısı aralıyor.
Batarya Ömrü ve Pazar Dinamikleri
Elektrikli araçlarda kullanılan lityum-iyon bataryaların ömrü ortalama 8-12 yıl arasında değişiyor. Avrupa’da 2030’a kadar kullanım ömrü dolacak bataryaların sayısı, otomotiv sektörünün kritik gündem maddesi haline geldi. Her bir batarya 300-600 kilogram arasında değişen ağırlığa sahip ve bu bataryaların yeniden kullanımı, geri dönüşümü ya da güvenli bertarafı sektör için yeni iş alanları ve teknolojik yatırım fırsatları yaratıyor. Saim Aşçı, yeni elektrikli araç bataryalarının maliyetinin 10 bin ile 20 bin dolar arasında olduğunu belirterek, bu yüksek maliyetin tüketicileri batarya kiralama ve ikinci el araç tercihine yönlendirdiğini ifade etti.
Döngüsel Ekonomi ve Geri Dönüşüm
BloombergNEF verileri ışığında, 2030’da batarya geri dönüşümü sayesinde elde edilecek lityumun, küresel talebin yüzde 20’sini karşılayabileceği öngörülüyor. Bataryaların ikinci ömür uygulamaları, sabit enerji depolama sistemlerinde yeniden kullanımını mümkün kılarak ekonomik ve çevresel fayda sağlıyor. Ayrıca Avrupa Komisyonu, 2027’den itibaren bataryalarda kullanılan kritik ham maddelerin en az yüzde 70’inin geri dönüştürülmesini zorunlu kılacak. Batarya geri dönüşüm pazarının büyüklüğü ise 2023’te 6,5 milyar dolarken, 2030’da 19,3 milyar dolara ulaşması bekleniyor.
Türkiye’nin Otomotiv Sanayii ve Yatırım Çağrısı
Türkiye’nin otomotivde güçlü bir altyapıya sahip olduğunu vurgulayan Aşçı, “Elektrikli araçlar sadece çevreci değil, aynı zamanda veri ve servis odaklı, döngüsel ekonomi ilkeleriyle şekillenen geleceğin teknolojileri” dedi. Bu doğrultuda batarya teknolojileri, geri dönüşüm, ikinci el batarya pazarı ve sabit enerji depolama sistemlerine odaklanarak yatırımların artırılması gerektiğini belirtti.
Servis ve Tedarik Zinciri Dönüşümü
Batarya teknolojisinin gelişimiyle birlikte, batarya bakım ekipmanları, Batarya Yönetim Sistemleri (BMS), soğutma çözümleri ve sertifikasyon gibi alanlar otomotiv sektörünün vazgeçilmez parçaları haline geliyor. İkinci el araç piyasasında batarya kapasitesi, motor performansının önüne geçerek araç değerlemesinde kritik rol oynuyor. Bu da batarya test cihazları, mobil diagnostik sistemler ve uzaktan izleme teknolojilerinin önemini artırıyor. Ayrıca, lityum-iyon bataryaların taşınması özel uzmanlık gerektiriyor. 600 kilograma kadar çıkabilen bataryaların güvenli taşınması için özel izinler, sigorta düzenlemeleri ve yangına karşı özel ambalajlama yöntemleri geliştiriliyor. Bu alanda yeni bir lojistik sektörü oluşuyor.
