John Stuart Mill Kimdir?

John Stuart Mill 20 Mayıs 1806 ile 8 Mayıs 1873 tarihleri arasında yaşamıştır. Mill, filozof, devlet memuru, politik ekonomist ve parlamento üyesi olarak tanınmaktadır. Siyaset, etik, iktisat, endüktif mantık alanlarında çalışmaları bulunan Mill’in, kamusal ve özel alan, faydacılıkta zevklerin hiyerarşisi, erken dönem liberal feminizm, zarar ilkesi ve Mill’in yöntemleri şeklinde önemli fikir ve görüşleri bulunmaktadır. Mill ayrıca liberalizmin öncülerindendir. John Stuart Mill kimdir kısaca daha yakından inceleyelim.

John Stuart Mill Kimdir?

John Stuart Mill, mantık alanında tümdengelimsel mantık çalışmalarının yanı sıra tümevarımsal mantığı da formüle etmiş ve geliştirmiştir. Mill, mantık ilkelerini sosyal, siyasal ve ahlak alanlarına uygulamış ve bu şekilde ün kazanmıştır. Psikolojiyi zihin kimyası olarak tanımlayan Mill, bu alanda “çağrışımcılığın babası” olarak bilinmektedir. Ünlü filozof Mill, çağrışımcı psikolojisini bilgi alanına da taşıyarak, bu konuda psikolojik bir idealizm geliştirmiştir. Mill bu konuda Berkeley’den esinlenmiştir. Psikolojik idealizmde maddesizciliği seçen John Stuart Mill, bu açıdan Berkeley’den ayrılarak dış gerçekliğin varoluşunu kabul etmiştir. Bu konuda Mill, nesnel gerçekliği, duyumları mümkün kılan, kalıcı dayanak olarak ifade etmiştir. John Stuart Mill ahlak alanında yararcılığı benimseyerek hazzı veya mutluluğu insan davranışının en önemli, büyük amacı ve mutlak ölçüsü olarak tanımlamıştır. Mill yararcılığında genelin iyiliğini ve refahını temel benimsemiştir. Ekonominin babası Adam Smith kimdir detaylı bilgi için de buraya göz atabilirsiniz.

John Stuart Mill’in İktisadi Görüşleri

John Stuart Mill Principles Of Political Economy (Politik İktisatın İlkeleri) kitabını kaleme almış ve bu kitap uzun yıllar boyu İngiliz ve Amerikan üniversitelerinde ders kitabı olarak okutulmuştur. Marshall’ın Principles Of Economics kitabına değin Mill’in söz konusu kitabı ders kitabı olmuştur. Mill’in bu kitabı yazmaktaki amacı Adam Smith’in Ulusların Zenginliği (Wealth Of Nations) kitabını, iktisadi kuramlardaki değişimler ve bilgi birikimleri ile yeniden yazmaktır. John Stuart Mill amacını kendi yazdığı kitabın giriş kısmında açıklamıştır.

Mill’in iktisat alanına yaptığı en büyük katkı “ücret fonu kuramı“dır. Ücret fonu kuramı, ortalama ücretlerin kısa dönem içinde belirlenmesini açıklamayı amaçlamaktadır. Klasik iktisat kuramında ücret, sermaye stoğundan yapılan bir avans ödemesi yani ön ödeme olarak ifade edilmektedir. Üretim dönemi süresince işçilerin geçimini sağlayan bu kaynak, ücret fonu olarak tanımlanmaktadır. İşçilere ödenen bu avansın üretim dönemi sonunda kapitaliste geri döndüğü (üstelik kârla birlikte) ileri sürülmekte idi. John Stuart Mill, bu ücret fonunu devir eden sermayenin işgücü istihdamında kullanılan kısmı ile özdeşleştirmiş ve ücret fonunun tanımını daha net bir şekilde yapmıştır.

Mill, ücretlerin iş gücü arzı ve talebine göre, başka bir deyişle, işçilerin sayısı ve sermayenin doğrudan iş gücü alımında kullanılan bölümü arasındaki orana dayanmakta olduğunu belirtmektedir. Bu bağlamda Mill’e göre, genel olarak ücretler, işçi çalıştırmak için ayrılan fonda her hangi bir artış olmadan yahut, çalışmak isteyen işçi sayısında bir azalma meydana gelmeden artış gösteremez. Bu durumda toplam ücretler ve ortalama ücret düzeyi ücret fonu tarafınca bağımsız olarak belirlenmektedir. Yani ücret fonu toplam ücretlerin değişmez sınırını oluşturmaktadır.

John Stuart Mill 1869 yılında bu görüşünden vazgeçmiş ve ücretlerin lüks harcamaları da kapsayacak düzeye yükselebileceğini belirtmiştir. Mill bu yükselme sınırının işverenin işi terketme seviyesi olduğunu ileri sürmüştür. Sonuç itibarı ile Mill, ücretlerin sermayeden ödendiği görüşünde kalarak, sabit bir miktarda olduğu görüşünü terk etmiştir.

John Stuart Mill üretim yasaları (gerçek doğa yasaları) ile bölüşüm yasaları (belirli koşullara ve insan arzusuna bağlı olan yasalar) arasında net bir ayrılığa ulaşmış ve politik iktisatın önceki tüm yorumlarından sıyrılmıştır. Mill diğer iktisatçıların bölüşüm yasaları ile üretim yasalarını karıştırdığını belirtmektedir. Gelir bölüşümünün toplumsal kurumların ürünü olduğunu belirten Mill, bunun doğal yahut evrensel değil de tarihsel ve göreli olduğunu savunmaktadır.

John Stuart Mill durgunluk ile bölüşümün ilişkisi konusunda da diğer iktisatçılardan ayrılmaktadır. Mill, durgunluk ve büyümenin yavaşlamasını bir kısa dönem sorunu olarak görmüştür. Bunun yanı sıra Mill, sermaye ihracının, üretken olmayan yatırımların, hükümet borçlanmalarının veya semaye israfının durgunluğu yalnızca öteleyebileceğini belirtmiştir. Durgunluğun gelir bölüşümünde iyileşme sağlayacağını ileri süren John Stuart Mill, sermayenin birikim oranının değişmediği ve aynı zamanda da üretken alanlara yatırıldığında, kârların asgari bir düzeyde kalacağını, daha çok yatırım için dürtü olmayacağını, bu sayede de üretim artışı yerine emeğin ödüllendirilmesi yoluna gidileceğini savunmuştur. Irving Fisher kimdir Irving Fisher teorisi nedir detaylı olarak bilgi edinmek için buraya göz atabilirsiniz.

John Stuart Mill’in Kâr ve Dış Ticaretle İlgili Görüşleri

Ricardo formülünde kârın kaynağı, emek ürününün değeri ile emeğe ödenen ücret arasındaki farktır. John Stuart Mill bu formülden yola çıkarak sermayenin kar sağlamasının sebebi olarak, besinlerin, giyeceklerin, araçların dayanma sürelerinin üretim süresinden daha uzun olmasını göstermiştir. Bu görüşü ile Mill, emek zamanının süresi ile emek ürünlerinin süresi arasındaki fark bakımından belirsiz bir yaklaşım izlemiştir. Mill, kârın ücretlerle olan oranı yerine kârın sermayeye olan oranı ile ilgilenmiştir. Kitabında asgari kâr oranını kullanmaya başlayan Mill, farklı çalışmaları sonucunda Marshall’ın normal kâr kavramının öncüllerini hazırlamıştır.

Dış ticaret konusunda da Mill, Ricardo’nun karşılaştırmalı maliyetleriyle karşılıklı talep kavramını birleştirerek birbiri ile ticaret yapan ülkelerin, ticari kazançlarının bölüşülmesi konusunda açıklama yapmaya çalışmıştır. Arz ve talep koşullarının değişimi konusunda da çalışmalar yapan Mill, malları daha çok talep gören ülkelerin ticari açıdan daha kazançlı çıkacağını belirtmiştir. Bu bakış açısı ile Mill, adını koymasa ve tanımını yapmamasına rağmen talep esnekliğini kendi çözümlemesine katmıştır.

John Stuart Mill’in Başlıca Eserleri

– A System Of Loeic (1843) (Bir Mantık Dizgesi)

– Essays On Some Unsettled Questions Of Politicial Economy (1844) (Politik İktisatın Çözünlenmemiş Bazı Sorunları Üstüne Denemeler)

– Principles Of Political Economy (1848) (Politik İktisatın İlkeleri)

– On Liberty (1859) (Özgürlük Üzerine)

– Utilitarianism (1861) (Yararcılık)

1859 yılında kaleme almış olduğu Özgürlük Üzerine John Stuart Mill’in en önemli eseridir. John Stuart Mill kimdir haberinin akabinde Irving Fisher kimdir Irving Fisher teorisi nedir detaylı olarak bilgi edinmek için buraya göz atabilirsiniz.