John Law Kimdir? (Fransa’da İlk Bankayı Kuran)

Daha çok John Law diye bilinmesine karşın asıl adı John Law de Lauriston’dur. John Law 21 Nisan 1671’de Edinburgh’da doğmuş 21 Mart 1729 tarihinde Venedik’te hayatını kaybetmiştir. İskoç ekonomist, bankacı ve yazar olan John Law, para kavramının yalnızca ticari değiş tokuş durumlarına yaradığını, kişisel zenginleşme ve ulusal servete önemli bir etkisi olmadığını belirtmektedir. John Law kimdir daha yakından bakalım…

John Law Kimdir?

John Law 15. Louis döneminde Fransa Genel Finans Merkezi başkanlığı yapmıştır. Law, 1716 yılında Genel Banka adında bir banka açmıştır. Law de Lauriston Fransa’daki ilk bankayı kurmuştur. Bu banka devlet ayrıcalıklarından yararlanan özel bir para basma bankasıdır ve daha sonra adı Kraliyet Bankası olarak değiştirilmiştir. Bundan bir yıl kadar sonra da Law de Lauriston, Mississippi Şirketi’ni kurmuştur. Genel Banka, altın karşılığı düşük olan para basmış ve bu sebepten ötürü büyük borsa spekülasyonlarına zemin hazırlamıştır. Bu sistem 1720 yılında çökmüştür.

John Law’ın Mali Teorileri

Çöken bir sistem olsa da John Law Fransa’da ilk bankayı kuran kişi unvanını almıştır. Sonradan adı Kraliyet Bankası olan Genel Banka, bir dönem borsa spekülatörlerinin çıkmadığı bir yer haline gelmiştir. Bu dönemde kamburu olan birinin zengin olduğu söylenmektedir. Bu zenginliğin sebebi olarak anlatılan hikaye ise, bu insan Genel Banka’da sözleşme imzalamak isteyen borsa spekülatörlerine masa diye kamburunu kiralayıp para kazandığı, bundan dolayı fiziksel engelinin ona ilk defa mutluluk getirdiği şeklindedir.

John Law’ın mali teorileri oldukça cüretkar idi. Babası Law’a büyük bir miras bırakmış olmasına rağmen tabiri caizse Law bu paraları har vurup harman savurarak tüketmiştir. 18. yüzyılda Fransızlar, Cizvitler ile Jansenciler arasında yaşanan tartışmalara sessiz kalmışlardır. Voltaire bunun sebebinin felsefi bakış açısından daha çok Law de Lauriston sayesinde meydana gelen spekülasyonlar olduğunu belirtmiştir. Bankacılık alanında spekülasyonlara neden olsa da John Law tarihe Fransa’daki ilk bankayı kuran kişi olarak geçmiştir. Law de Lauriston 1729’da zatürre sebebi ile hayatını kaybetmiştir. Halen bankacılık sektöründe adı anılan önemli bir şahsiyettir.