Bankerler Olayı Nedir Banker Krizi Nedir?

Bankacılık sektörünün gelişim süreci hemen hemen bütün ülkelerde sancılı olmuştur. Bankacılık sektöründe dönen sıcak para, her daim riskleri de peşinden getirmiş; bu paradan bir pay almak isteyenleri de doğurmuştur. Bankacılık sisteminin tüm yasal kaideleri ve müessesleri ile oturmadığı ülkelerde bazı krizler patlak vermiştir. 1980’li yıllarda ülkemiz de bu durum ile yüz yüze kalmıştır. Bankerler olayı nedir ya da banker krizi nedir, daha yakından bakalım…

1960’lı yılların başından itibaren Türkiye’de yavaş yavaş bankerler türemeye başlamıştır. Ekonomik alandaki yasal boşluktan faydalanan kişi ve kurumlar bankalar gibi, piyasadan mevduat (para) toplamaya başlamışlardır. Bu durumu engelleyici bir yasa olmaması, her geçen gün bankerlerin sayısının artmasına neden olmuştur. Bankacılık sektöründe faaliyet gösteren bankaların uyması gereken yasal kurallar bulunurken, bankerlerin hiçbir yasal şart ya da kurala tabi olmaksızın piyasadan para toplayabilmeleri; banker sayısını tabir-i caizse çığ gibi artırmıştır.

Halk Bankerleri Neden Tercih Etti?

Bankaların uyması gereken kurallar ve yasal zorunluluklar nedeniyle bankaların mevduatlara verdiği faizler belirli sınırlar içerisinde kalmaktaydı. Bankerler ise hiçbir kural ve kaide tanımadan yüksek oranda faizler vaat ederek halkın birikimlerini kendilerine getirmeleri çağrısında bulunuyorlardı. “Daha yüksek kazanç” hayaline kapılan halk; hiçbir güvence olmaksızın bankalar yerine bankerleri tercih etmeye başlamıştı.

Bu durum uzunca süre devam etti. Ülkemizde pek çok banker meydana çıktı. Hatta büyük holdingler dahi kendi bankerlik şirketlerini kurdular. Hatta bankerler ile bu koşullarda mücadele edemeyeceklerini gören 13 büyük banka da bir araya gelerek bir bankerlik şirketi kurmuştur. Bankerlerin yüksek faiz ile mevduat toplamaları “24 Ocak kararları” olarak anılan 24 Ocak 1980’de hükümetin aldığı bir dizi ekonomik karar ile katlanarak artmaya başlamıştır.

Aynı yıl gerçekleşen 1980 darbesi ile ise banker çarkı tersine dönmüş, para akışı kesintiye uğramış, ekonominin kötü gidişatı ile de tamamen sarpa sarmıştır.

Banker Krizi Nasıl Çıktı?

22 Eylül 1981 tarihinde bir beyanatta bulunan Maliye Bakanı Kaya Erdem; “Eğer tasarruf sahipleri, bu kişilere paralarını sadece bono karşılığı yatırdılarsa, devlet olarak biz ne yapabiliriz. Bu işin zaten sonu biliniyordu. 3-5 kuruş fazla para kazanmak için kumar oynanmıştır” demiştir. Bu açıklama adeta banker krizinin fitilini ateşlemiştir.

Halkın bankerlerden parasını almak için başvurduğunda vaat edilen faiz getirilerinin sağlanamadığı duyulmaya başlanmıştır. Bütün krizlerde olduğu gibi; söylenti krizi derinleştirdi. Bankerlerde yatırımı olan herkes bir anda bankerlerin kapısını çalarak paralarını talep etmiştir. Bu duruma çare bulamayan, kendilerine verilen paraları geri ödeyemeyen bankerlerin pek çoğu batmıştır.

Banker Krizi Sonucu

Banker krizi sonucunda ülkemizde bankerlere para yatırmış olan yaklaşık 200 bin kişinin parası batmıştır. Banker krizi neticesinde batan paranın takribi 75 milyar Türk Lirası olduğu hesaplanmıştır. Banker krizinin patlak verdiği 1981 yılından 1982 yılına kadar 258 bankerin battığı tespit edilmiştir.

Banker krizi sonucunda banker olabilmek için çeşitli şartlar içeren kanun çıkartılmıştır. 1983 yılında çıkartılan “Bankerzedeler Yasası” ile de bankerlerde bulunan mevduatı 200 bin Türk Lirası’na kadar olan kişilere; birikimlerini 1 yıl süre ile bir devlet bankasında vadeli şekilde tutmak karşılığında devlet tarafından ödeme yapılmıştır.

Banker krizi dönemin popüler kültürüne de konu olmuş ve çeşitli filmleri yapılmıştır. Banker krizini konu alan filmlerden biri de baş rollerini Şener Şen ve İlyas Salman’ın oynadığı Banker Bilo filmidir. Bu filmde Şener Şen Banker Yakup tiplemesi ile karşımıza çıkmıştır.

Banker krizinin neticesinde dönemin Maliye Bakanı Kaya Erdem ve Ekonomi Bakanı Turgut Özal istifa etmiştir. Bankerler ile yakın çalışma içerisinde bulunan Odibank, Hisarbank ve İstanbulbank’a ise devlet el koymuştur. Bu bankalar ile ilgili detaylı bilgiye de sitemizin arama kısmından ilgili banka ismini yazarak erişebilirsiniz. Bankerler Olayı Nedir Banker Krizi Nedir haberi akabinde;

Ülkemizde kapatılan bankalar listesine de buradan göz atabilirsiniz.