1958 Krizi Nedir 1958 Ekonomik Krizi ve 27 Mayıs Darbesi

Türkiye Ekonomisi Cumhuriyetin kurulmasının akabinde büyük bir kalkınma göstermiştir. Genç Cumhuriyet, büyük yapılanma hareketine girişerek ekonomisini güçlendirmiştir. Bu sayede 1945 yılına kadar -1938 yılı hariç olmak üzere- Türk dış ticareti fazla vermiştir. 1946 krizi sonrası bu tablo değişmiştir ve Türkiye dış ticaret açığı vermeye başlamıştır. Bu tablo uzun yıllar boyunca bu şekilde devam etmiş ve nihayetinde 1958 krizi patlak vermiştir. 1958 krizi nedir 1958 ekonomik krizi ve 27 Mayıs Darbesi detaylı bilgiyi yazımızın devamında bulabilirsiniz.

Türkiye oluşan cari açığı finanse edebilmek adına dış borca yönelmiştir. 1958 yılına gelindiğinde ise Türkiye dış borçlarını ödeyemez konuma gelmiştir. Moratoryum ilan eden (borçlarını ödeyemeyeceğini ilan eden) Türkiye, derin bir ekonomik kriz ile yüzleşmiştir.

1958 Krizi Nedenleri Nelerdir?

1958 krizinin hiç şüphesiz birden fazla sebebi bulunmaktaydı. Bu sebeplerin başında liberal ekonomi anlayışının yanlış uygulanması gelmektedir. 1958 krizinin nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz.

• Yüklü miktarda alınan dış borçlar.
• Bilhassa 1954 yılından sonra Türkiye’nin tarımsal üretiminin düşmesi.
• İthalatın artması.
• İhracatın ithalatı karşılamaması.
• Enflasyonun özellikle 1954 yılından sonra sürekli yükselmesi.
• Sabit kur uygulamasının başarısız olması.
• Büyüme hızının düşmesi.
• Döviz sıkıntısının ortaya çıkması.

Bu nedenleri daha da çoğaltmak mümkündür. 1958 krizinin patlak vermesinin akabinde Türkiye’de ilk kez istikrar kararları alınmıştır. 1958 yılındaki istikrar kararları ile kriz atlatılmaya çalışılmıştır.

Türkiye’nin İlk İstikrar Kararları 1958 İstikrar Kararları

• Türk Lirası büyük oranda devalüe edilmiştir.
• Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası kaynakları sınırlandırılarak para arzı kontrol edilmeye çalışılmıştır.
• Kamu İktisadi Teşebbüslerinin (KİT) Merkez Bankası finansmanına sınırlama getirilme kararı alınmıştır.
• KİT ürünlerine büyük oranda zam yapılmıştır. Böylece KİT’lerin zararları azaltılmaya çalışılmıştır.
• Kamu harcamalarında kısıtlamaya gidilmiş ve bütçe açıkları daraltılmıştır.
• İstikrar programı ile tüm döviz alımlarında vergi alınmaya başlanmıştır. Her 1 dolar için 6,22 TL vergi alınmıştır. Bununla birlikte ithalat ve diğer döviz işlemlerinde 1 dolar = 9,02 TL ( 2,80 TL + 6,22 TL Vergi ) olarak kabul edilmiştir.

1958 Krizi Sonuçları ve 27 Mayıs 1960 Darbesi

1958 krizinin hemen akabinde uygulamaya konulan Türkiye’nin ilk istikrar kararlarının etkili olduğunu söylemek güçtür. Ekonominin dar boğazdan çıkamaması diğer sıkıntılı süreçleri de tetiklemiştir. Zaten bilindiği üzere krizler hemen her alanda bir birlerini tetikleyen süreçlerdir. Ekonomik krizlerin siyasi ve siyasi krizlerin de ekonomik sonuçları her daim olmuştur.

1958 krizinden sonra da böylesi bir süreç başlamıştır. Bu sürecin devamında 27 Mayıs 1960 tarihinde Türkiye’de askeri darbe gerçekleşmiştir. Bu sancılı süreç demokrasinin askıya alınmasına kadar gitmiştir. 1958 Krizi Nedir 1958 Ekonomik Krizi ve 27 Mayıs Darbesi haberi akabinde; 1946 ekonomik krizine de buradan göz atabilirsiniz.